Khi chọn địa điểm du lịch, thực khách không chỉ quan tâm về phong cảnh, khí hậu, tìm hiểu phong tục, tập quán mà người ta còn bị thu hút nhiều bởi đặc sản vùng miền. Nó được xem như dấu ấn, một nét riêng không thể tìm thấy ở nơi nào khác. Nói vể ẩm thực Tây Bắc, người ta sẽ nghĩ ngay tới món thịt trâu gác bếp, thịt lợn hun khói, các món thịt nướng,... Nếu bỏ qua kĩ thuật chế biến, thì các món ăn này đều có điểm chung là có hương vị cay cay của ớt, tê tê ở đầu lưỡi, thanh mát của chanh quyện vào cùng mùi thơm nồng nàn của núi rừng Tây Bắc chính là hạt mắc khén. Các bạn nếu để ý có thể thấy rằng, trong bữa cơm của đồng bào này không thể thiếu hạt mắc khén đi cùng trong món ăn hay nước chấm. Người ta còn nói rằng, nếu hương có gia vị đặc biệt này thì bữa cơm đó sẽ bớt ngon đi vài phần.
Mắc khén Tây Bắc và kiến thức xoay quanh về nó
Mắc khén là loại gia vị đầu bảng của người dân tộc miền núi. Tên nguyên bản bắt nguồn từ dân tộc Thái nơi đây là “má khén”, về sau đổi tên thành “mắc khén” cho phổ thông. Ngoài ra gia vị này còn có tên là hoàng mộc hôi, vàng me, sẻn hôi, cóc hôi,... Và ở hội thảo khoa học mắc khén còn được viết với cái tên Zanthoxylum rhetsa, là một loài thực vật thân gỗ thuộc họ Rutaceae.
Mắc khén phân bố chủ yếu ở vùng núi với độ cao từ 500-1500 mét. Không chỉ ở Việt Nam mà Myranma, Lào hay Ấn Độ cũng có loài cây này. Ở nước ta cây mắc khén là loài thực vật mọc tự nhiên rất đỗi quen thuộc của núi rừng Tây Bắc, đặc biệt phổ biến tại các tỉnh Sơn La, Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Điện Biên, Cao Bằng hay số khác ở một số vùng thuộc Tây Nguyên.
Mắc khén là loài cây thân gỗ to, mọc thẳng đứng, chiều cao trung bình khoảng 15-20 mét. Một đặc điểm hiếm thấy có ở cây mắc khén là vỏ cây nhẵn nhưng có nhiều núm gai. Điều này gây bất lợi không nhỏ cho người thu hoạch, đặc biệt khi vào mùa mưa lại càng khó khăn hơn. Lá cây có màu xanh đậm, lá kép lông chim, viền lá hình răng cưa.
Thân cây mắc khén trông như thế nào?
Vào tháng 6, tháng 7 hàng năm là mùa hoa mắc khén. Hoa mọc thành từng chùm nhỏ như hoa xoan vậy. Hoa đặc trưng bởi màu xám trắng, đôi khi là vàng nhạt. Giữa thiên nhiên hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc, hoa mắc khén mọc chi chít trên cành, mang hương thơm rừng núi độc đáo và ẩn chứa nét đẹp “hiên ngang”. Cây cho quả chín vào tháng 10-12. Đồng nghĩa với hoa sai thì quả trĩu. Quả mắc khén có hình tròn, khi chín màu hồng nhạt, có hạt nhỏ đen nhánh, to chỉ bằng hạt vừng. Loại quả này có mùi hương tương đối dễ đi vào lòng người. Thoang thoảng mùi hoa hồi cộng một chút vị thanh mát của chanh, thêm vào đó là mùi bùi bùi của hương bưởi. Tất cả hòa quyện với nhau tạo nên tinh hoa ẩm thực Tây Bắc.
Chùm quả mắc khén trên cây
Có nhiều người hay nhầm lẫn rằng hạt mắc khén là hạt tiêu rừng. Nhưng không phải nhé. Chúng là hai loại khác nhau. Trái với hạt tiêu, hạt mắc khén có mùi thơm nồng nàn chứ không bị hăng. Mà vị cay cay, tê tê nơi đầu lưỡi chỉ có ở mắc khén.
Để dùng làm gia vị chế biến thực phẩm, người ta sẽ dùng thang leo lên cây để thu hái từng chùm quả mắc khén. Sau khi thu hái về, mắc khén được để nguyên chùm đem đi phơi sấy. Theo kinh nghiệm nêm nếm lâu năm của người dân nơi đây, mắc khén dùng khi còn tươi, quả màu xanh mới là ngon nhất. Nhưng do nhu cầu sử dụng quanh năm, mắc khén thường được đem đi phơi sấy khô để bảo quản cũng như giữ được hương vị độc đáo vốn có của nó. Trên thực tế, người ta dùng cả quả và hạt, có thể cho cả chùm vào rang sau đó xay nhỏ để pha nước chấm hay ướp thực phẩm trực tiếp.
Quả mắc khén khi còn xanh được coi là ngon nhất
Sau khi sơ chế xong, cho hạt mắc khén vào lọ hoặc cho vào từng túi nilon nhỏ buộc kín để bảo quản. Tốt nhất là cho vào ngăn mát tủ lạnh. Nếu để ngoài thì phải để chúng ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp từ mặt trời, tránh nơi ẩm mốc.
Trong hạt mắc khén chứa nhiều thành phần hóa học khác nhau, trong đó nổi bật với hàm lượng lớn tinh dầu, cùng với đó là alcanoid, chất kháng khuẩn, d- terpinen, d-a-dihydrocarvol, d-a-phellandren, dl-cavotanacetone, 4-caren, 4-terpinol, b-pinnen có tác dụng lớn cho sức khỏe con người.
Theo nghiên cứu của Đông y, mắc khén có tính ấm, vị cay nhẹ. Mang đến hiệu quả cao cho chứng bệnh đường tiêu hóa cũng như xương khớp.
Hầu như khi nhắc đến hạt mắc khén mọi người liên tưởng ngay đến những món đặc sản của vùng núi Tây Bắc và chỉ coi nó như một loài gia vị nêm nếm đặc biệt. Mà ít ai biết rằng hạt mắc khén còn chứa đựng nhiều giá trị cho sức khỏe con người. Các bạn hãy cùng caythuocdangian.vn tìm hiểu xem đó là những công dụng gì nhé.
Với những giá trị trên, caythuocdangian.vn khẳng định với các bạn rằng dùng hạt mắc khén rất tốt. Hạt mắc khén không chỉ là linh hồn trong món ăn Tây Bắc, một loại gia vị không thể thiếu mà hơn hết nó còn mang đến lợi ích cho sức khỏe người dùng.
Mắc khén thường được sử dụng với vai trò như một loại gia vị thông thường để gia tăng hương thơm, mùi vị cũng như sức hấp dẫn cho món ăn. Để sử dụng mắc khén trong chế biến thực phẩm các bạn có thể tham khảo những gợi ý mà caythuocdangian.vn đã sưu tầm được dưới đây nhé.
Chuẩn bị: Để có được thành phẩm như ý, khâu chuẩn bị cũng quan trọng không kém gì cách thực hiện.
Trước tiên là việc chọn thịt. Theo kinh nghiệm được người xứ này chia sẻ thì ta nên chọn phần bắp đùi để làm là ngon nhất. Khi ăn thịt sẽ có độ mềm, ngọt vừa phải. Chọn được thịt ngon rồi thì tiếp theo chúng ta tiến hành lọc bỏ toàn bộ phần mỡ và gân đi. Sau đó, thái dọc thớ dài tầm 15cm, dày 2-3cm và rộng 7-8cm. Để thịt mềm và dễ thấm gia vị thì chúng ta cần dùng búa chuyên dụng để dần thịt.
Gia vị tẩm ướp thịt gồm có: Hạt mắc khén giã hoặc đã xay nhỏ cùng với một lượng vừa đủ gừng, tỏi, sả, ớt giã hoặc băm nhỏ.
Cách tiến hành:
Ướp thịt trâu cùng các gia vị đã được chuẩn bị từ trước rồi trộn đều cho chúng hòa quyện lại với nhau tiếp đó bọc màng bọc thực phẩm lại cho đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Sau 2-3 giờ đồng hồ đem thịt ra kiểm tra, nếu đạt rồi thì dùng que xiên thịt, đem treo lên gác bếp đê thịt chín từ từ.
Lưu ý: Khi gác thịt lên bếp tuyệt đối không được để thịt quá sát với than củi. Vì như vậy thịt sẽ có hiện tượng cháy bên ngoài nhưng bên trong vẫn đang còn sống. Về bản chất, thịt sẽ được làm chín bằng nhiệt của khói than củi chứ không pphari bằng lửa. Nên khi ăn sẽ có mùi vị rất đặc biệt. Người dân tộc Thái và Mường xem nó như một loại gia vị làm nên sức hút của món ăn.
Đến khi thịt chín sẽ tỏa ra mùi vị thơm lôi cuốn của mắc khén, sả, tỏi quyện thịt. Lấy thịt xuống, cất đi và dùng dần. Khi ăn, xé nhỏ thịt và chấm cùng tương ớt hay chẳm chéo thì hấp dẫn vô cùng. Chắc chắn rằng, món ăn này sẽ chiều lòng được tất cả thực khách.
Chuẩn bị: Gà sau khi được sơ chế sạch, đem để ráo nước để tiến hàng bước tẩm ướp tiếp theo. Gà khi nướng nên để cả con cho ngọt thịt.
Gia vị ướp gà gồm có: Mắc khén đã được rang xay hoặc giã nhỏ cùng với một chút bột canh, mỳ chính, gừng, ớt, lá chanh thái nhỏ.
Cách thực hiện: Ướp gà cả con cùng với gừng, tỏi lá chanh đã được thái mỏng. Nêm vào trong đó một ít bột canh, mỳ chính và gia vị không thể thiếu là mắc khén. Dùng tay xoa đều hỗn hợp trên cho nó thấm kĩ vào thịt gà. Dùng màng bọc thực phẩm bọc lại để đảm bảo vệ sinh. Sau 45 phút đem gà ra kiểm tra. Nếu đạt rồi thì bọc gà bằng giấy bác. Có thể nướng gà bằng bếp than hoa hay lò nướng tùy vào điều kiện của các bạn.
Chú ý cho đều nhiệt để gà được chín đều. Khi ăn, gỡ phần giấy bạc ra. Có thể chặt nhỏ thịt hoặc xé phay tùy thích. Ngon nhất là chấm gà kèm muối pha mắc khén cùng ớt bột hoặc chẳm chéo.
Món gà nướng tuy không còn xa lạ gì. Nhưng khi nướng nó cùng mắc khén thì đem lại mùi vị hoàn toàn mới mẻ, kích thích vị giác, đáng để các bạn trải nghiệm lắm nhé.
Chuẩn bị: Chọn phần thịt lợn ba chỉ có độ nạc, mỡ vừa phải. Để khi ăn không bị ngấy hay khô quá. Thái thịt thành từng miếng vuông nhỏ vừa ăn.
Gia vị ướp thịt lợn nướng gồm: Ngoài mắc khén khô đã được rang xay hay giã nhỏ ra thì cần thêm một chút bột canh, mỳ chính, hành khô thái nhỏ.
Hướng dẫn thực hiện: Ướp thịt lợn cùng các nguyên liệu đã được chuẩn bị ở trên trong vòng 30 phút rồi nướng thịt bên bếp than hồng.
Chú ý canh đều lửa, không được để thịt bị cháy, mất thẩm mỹ mà có hại cho người ăn. Khi ăn có thể chấm thịt với tương ớt hay chẳm chéo cho hương vị thêm đậm đà.
Chuẩn bị: Cá có trọng lượng tùy nhu cầu người sử dụng đã được sơ chế sạch rồi để ráo.
Gia vị đi kèm cần có: Một chút bột canh, mắc khén, mùi tùi, rau húng, thì là, hành, tỏi ớt đã được băm hoặc thái nhỏ.
Cách làm: Ướp cá cùng với các gia vị trên rồi trộn đều. Để 30 phút cho nó ngấm gia vị. Sau khi bếp than nóng, đặt cá lên vỉ nướng.
Lưu ý: Khi nướng phải chú ý canh lửa, đảo cá cho chín đều, tuyệt đối không làm nát hay cháy cá.
Nghe thì có vẻ mọi người sẽ nghĩ công thức của nước chấm này sẽ rất cầu kỳ nhưng không, nó hoàn toàn đơn giản. Các bạn chỉ cần cho lượng mắc khén tùy thích đã được rang xay hoặc giã nhỏ vào bát nước mắm và khuấy đều. Tuy nhiên không nên cho quá nhiều mắc khén vì dễ làm đồ ăn bị đắng. Nước chấm này thích hợp chấm món nào cũng được nhất là các món luộc.
Chẳm chéo có thể coi là gia vị đặc trưng từ mắc khén mà bất cứ người dân đồng bào nào cũng ưa thích, trở thành hương vị đặc trưng mà Tây Bắc mới có.
Nguyên liệu cần có: ớt tươi bỏ hạt, tỏi bóc vỏ, mắc khén, hạt dổi, muối hạt, mùi tàu thái nhỏ
Cách thực hiện: Đem mắc khén, hạt dổi, ớt, tỏi, muối đi nướng. Sau đó cho chúng cùng các nguyên liệu còn lại giã nhỏ thành bột mịn đều. Cuối cùng cho ra bát là chúng ta đã có được món chẳm chéo thần thánh rồi. Khi chấm cùng chúng ta có thể cảm nhận được mùi hơi hăng, nhưng vị lại dịu như ô mai, tê tê nơi đầu lưỡi, phảng phất hương quế, hương hồi của núi rừng Tây Bắc.
Có thể thấy, mắc khén là một gia vị không thể thiếu của người dân Tây Bắc. Nếu để ý bạn có thể nhận ra khi đi rừng hay đi nương người ta đều mang theo một túi mắc khén bên mình để tiện nướng thịt, cá hay làm muối chấm hoa quả ngay tại chỗ. Việc sử dụng mắc khén để nướng cá, nướng thịt không chỉ làm gia tăng mùi vị, giúp món ăn thơm ngon hơn mà còn làm giảm mùi tanh vốn có của thịt cá. Mà cách thực hiện lại đơn giản nên được mọi người tin dùng rất nhiều.
Mắc khén là một loại gia vị làm cho món ăn phong phú và ngon miệng hơn nên mọi người đều có thể sử dụng được nhưng cần chú ý liều lượng.
Những đối tượng nào không nên sử dụng mắc khén?
Dù làm cho món ăn thêm hấp dẫn tuy nhiên mắc khén có vị cay, tính ấm nên những người hay nổi mụn, nhọt, nóng trong hay táo bón đều không nên dùng mắc khén để hạn chế tình trạng nặng hơn của bệnh.
Nên mua mắc khén khô ở đâu cho an tâm về chất lượng, hài lòng về giá
Có cầu ắt sẽ có cung nên hiện nay để mua được mắc khén là một điều dễ dàng, nhưng chất lượng của nó ra sao thì cần phải xem xét cẩn thận nếu không sẽ dính vào hàng nhái, hàng kém chất lượng. Vậy nên, câu hỏi đặt ra ở trên được đông đảo mọi người quan tâm. Và không ở đâu xa xôi, caythuocdangian.vn chính là điểm đến lí tưởng cho các bạn có nhu cầu tìm hiểu và mua mắc khén đảm bảo chất lượng, nguồn gốc xuất xứ cũng như giá thành hợp lí.
Tại đây, caythuocdangian.vn chuyên cung cấp sản phẩm đạt chuẩn của Bộ Y Tế, đã qua kiểm chứng và được chứng minh trên niềm tin khách hàng. Không chỉ lợi thế về mặt chất lượng mà thái độ làm việc của đội ngũ nhân viên của caythuocdangian.vn cũng vô cùng chuyên nghiệp, nhiệt tình, tận tâm. Chúng tôi tin chắc rằng, khi đến với caythuocdangian.vn bạn sẽ tuyệt đối hài lòng.
Chưa hết đâu các bạn, giá thành sản phẩm của caythuocdangian.vn rất hợp lí cùng với đó là ưu đãi, chính sách bán hàng đều đặt lợi ích của người tiêu dùng lên đầu. Hiện tại, giá của 1kg mắc khén đang được ưu đãi chỉ còn 350.000 đồng. Quý khách còn ngại gì mà không đến với caythuocdangian.vn nào.
Trang trại của caythuocdangian.vn có mặt tại địa chỉ: thôn Đa Sỹ - xã cao Thắng – huyện Lương Sơn – tỉnh Hòa Bình. Chúng tôi rất hân hạnh được phục vụ quý khách. Nếu các bạn không có điều kiện trực tiếp đến tham quan và mua hàng thì mọi người hoàn toàn có thể truy cập vào trang web caythuocdangian.vn để biết thêm thông tin chi tiết hay gọi theo số hotline 0869145860 để được nhân viên tư vấn, và hỗ trợ đặt hàng.
Hy vọng qua bài viết trên, caythuocdangian.vn đã đem đến thông tin hữu ích về mắc khén tới các bạn. Chúc các bạn luôn vui vẻ, khỏe mạnh và giàu năng lượng nhé!
Tìm hiểu thêm bài viết liên quan:
Triết lý: Thương hiệu của chúng tôi được xây dựng từ uy tín của khách hàng, với chúng tôi, chất lượng sản phẩm luôn đặt lên mục tiêu hàng đầu. Cam kết không bán hàng giả, hàng kém chất lượng.
Hotline: 0869145860
Địa chỉ: Đa Sỹ - Cao Thắng - Lương Sơn - Hòa Bình
Chúng tôi sẽ gọi lại ngay!